De speeltuin

Rond 1933 hebben een aantal jeugdige werklozen verscheidene maanden gewerkt aan de tot standkoming van een speeltuin met een houten gebouwtje aan de Leeuweriklaan.

Ongeveer een half jaar werd er door twaalf tot veertien jongeren aan de speeltuin gewerkt. Zij ontvingen een vergoeding voor slijtage van het gereedschap en van hun kleding. Er werd een speeltuinvereniging opgericht, waarvan weinig bekend is. Wel is bekend dat er in die tijd een zeer actieve wandelsportvereniging was.

In de tweede helft van de dertiger jaren was het Deventerwegkwartier tot aan de van der Capellenlaan bebouwd en klaar. In 1935 werd de voetgangersbrug over de Berkel in het verlengde van de Leeuweriklaan vervangen door een echte brug. Door het oorlogsgeweld werd deze brug op 5 april 1945 volledig vernield.

Direct na de oorlog werd door de heer Jac.  Alberts en enige inwoners van het Deventerwegkwartier besloten een buurt- en speeltuinvereniging op te richten. Er werd een Commissie van Oprichting gevormd en men trad in contact met het bestuur van de bestaande speeltuinvereniging. 

De periode van de wederopbouw was begonnen, maar kwam eerst maar langzaam op gang.  De Buurt-en speeltuinvereniging D.W.K. wilde gaan zorgen voor ontspanning van de jeugd en gezelligheid in de wijk. Maar voor het zover was, moest er nog heel veel gebeuren….

Er  werden  verschillende  commissies of afdelingen opgericht.  Zo had de herstelcommissie  als taak om zo snel mogelijk het houten gebouw weer te herstellen. De Kampeercommissie (Jeugdkamp) moest ervoor zorgen dat zo spoedig mogelijk voor de kinderen activiteiten georganiseerd werden, zoals optochten en spelmiddagen. Zo werd  begin augustus een bevrijdingsfeest  met een optocht georgani­seerd. Na veel overleg met de betrokken autoriteiten lukte het de speeltuincommissie eindelijk om het terrein en de gebouwen van de speeltuin vrij te krijgen. Direct werd begonnen met het herstel van de speeltuin en de gebouwen, opdat deze zo spoedig mogelijk in gebruik konden worden genomen.

De speeltuincommissie verzocht de leden die met een hamer en nijptang om konden gaan dinsdags- en donderdagsavonds en zaterdagsmiddags met gereedschap te komen. Er wordt getracht om de speeltuin nog voor de zomer, zij het in beperkte omvang, te herbouwen.

In juni van het jaar 1946  kon de speeltuin weer in gebruik genomen worden en de jaarlijkse kinderspelen gingen van start. De kinderen konden mooie  prijzen winnen met  verschillende activiteiten, zoals vermeld in het programma:                                                                                                                                                                     

Meisjes (6-8 jr)                                    Jongens (6-8 jr)

Wasch ophangen                                Koekhappen

Koekhappen                                         Blokjesrapen

Blokjesrapen                                        Zakloopen

Popslaan                                               Popslaan

Balloop                                                   Handicaprace

Meisjes (9-11 jr)                                   Jongens (9-11 jr)

Steenlopen                                            Zakloopen

Touwspringen met hindernissen    Handicaprace

Naar de trein                                         Touwslaan

Handicaprace                                       Hindernisbaan

Flesch vullen                                         Steenloopen

Meisjes (12-13 jr)                                 Jongens (12-13 jr)

Stoelendans                                           Mastklimmen

Naar de tram                                          Hindernisbaan

Flesch vullen                                          Doolhofrace

Hindernisbaan                                       Touwslaan

Steenloopen                                           Ringsteken per kruiwagen

Voor dit kinderfeest deden maar liefst 210 kinderen mee. Het benodigde aantal juryleden voor dit kinderfeest bedroeg  40 personen.

Enkele uitslagen van het kinderfeest:

Meisjes 6-8 jaar  Koekhappen

1. Anneke Seevinck, 2. Hermientje Gijsbertsen.

Meisjes 6-8 jaar  Wasch ophangen

1. Annie Otten 2. Catrientje Best, 3. Gerrie Eenink, 4. Alie Fröger

Meisjes 6-8 jaar  Blokjesrapen

1. Gerrie Bokhorst, 2. Garretje Weijers, 3. Dinnie Wisse­born, 4. Daatje Schmidt, 5. Willeke Bruynincks.

Jongens 6-8 J 6-8  jaar Koekhappen

1. Jopie Beumkes, 2. Engbert Groot Obbink, 3. Tonnie Tied­ink, 4. Jacque Delahay.

Jongens 6-8 jaar  Blokjes rapen

1. Gerrit Visser, 2. Henkie Nijhof, 3. Cees Schouten, 4. Rudi Barrink.

Jongens 6-8 jaar  Zakloopen

1. Hiddy ten Hove, 2. Wim Wessels, 3. Jan Linterman, 4. Roland Slot, 5. Pietje Sievers.

Meisjes 9-11 jaar     Flesch vullen

1. Dinie Wullink, 2. Irene Vogel, 3. Adriana Engerink.

Meisjes 9-11 jaar   Touwtje springen met hindernissen

1. Dientje Post, 2. Hermina Persoon, 3. Betsie Hissink.

Meisjes 9-11 jaar     Naar de trein

1. Gerrie Wijgman, 2. Mientje Bonte, 3. Joke Meurs, 4. Marg­reet Bax, 5. Marietje Hulshof, 6. Marijke van der Kolk.

Jongens 9-11 jaar     Zakloopen

1. Wim Florijn, 2. Mart Bax, 3. Tony Jansen, 4. Benny Linden­boom.

Jongens 9-11 jaar    Hindernisbaan

1. Bertus Milius, 2. Appie Kersten, 3. Berend Duin, Hendrik Potze.

Meisjes 12-13 jaar     Stoelendans

1. Johanna Meeuwsen, 2. Martha Klaassen, 3. Eefje Agelink, 4. Wilhelmina van der Aa, 5. Annie Kaspers.

Meisjes 12-13 jaar    Naar de trein

1. Geertje Wagenvoort, 2. Lien Alberts, 3. Alie Jansen, 4. Alie Sievers, 5. Jenny Freriks.

Jongens 12-13 jaar    Hindernisbaan

1. Evert Groot Obbink, 2. Paul Meulenbroek, 3. Henk Nijkamp, 4. Martien Ravenstein.

Tijdens de oorlogsjaren waren de speeltuinattributen uit de speeltuin verwijderd en deze lagen opgeslagen bij de firma Leuvenink’s kolenhandel aan de Sidneystraat.

Voor de speeltuin  werd besloten een aantal schom­mels en een wip aan te schaffen bij de firma Nijenhuis in Harfsen. De nog bestaande draaimolen die het oorlogsgeweld nog enigszins overleefd had, zal door een smid worden gerepareerd.

Als eerste oppasser van de speeltuin wordt de heer Sleyster aangesteld..

De vereniging had inmiddels het respectabele aantal van 815 leden. Zelfs van buiten de wijk wilde men lid worden. Enige bewoners van de omgeving Grote Gracht maakten dat kenbaar. Besloten werd dat deze mensen donateur konden worden, zodat hun kinderen vrijelijk in de speeltuin konden spelen.

Voor de openstelling van de speeltuin in mei 1948 bestond  een enorme belangstelling. Ruim een uur voor de opening stonden tientallen kinderen te wachten tot het hek  geopend werd. Behalve de reeds bestaande werktuigen als schommels, draaimo­len, kabelbaan, wip, ringen en rekstok heeft het bestuur dit jaar daaraan nog kunnen toevoegen een klimrek en een Vliegende Hollander. Vooral dit laatste speelwerktuig was een verrassing voor de kinderen. Het is een groot soort schommel waarop 8 kinderen kunnen zitten. Het werktuig loopt echter zo licht dat ook een kind het in bewe­ging kan brengen.

Nu mankeert D.W.K. nog een werktuig en dat is een glijbaan. Die kost echter veel en veel geld, zodat men dus nog wel even zal moeten sparen voordat deze kan worden aangeschaft. Het bestuur is er echter van overtuigd dat een glijbaan, en dan liefst met een baan voor grotere en een voor kleinere kinde­ren, de werktuigen zal moeten complete­ren.

Het speeltuinwerk berust hoofdzakelijk op de belangloze mede­werking van bestuur- en commissieleden, en men hoopt ook op deze medewerking te kunnen rekenen, zodra men zover is dat  met de werkzaamheden voor een groter gebouw kan worden begon­nen. Wanneer dat zal zijn, weet men nog niet, maar het begin is er en het bestuur zal alles in het werk stellen en niets onbe­proefd laten om deze plannen in de komen­de jaren tot uitvoe­ring te brengen.

Geregelde bezoekers van de speeltuin zien dat men druk bezig is met het opknappen van het gebouw. Nadat  eerst het hekwerk aan de voorkant in orde was gemaakt, bleek het dringend noodzakelijk om de gebouwen opnieuw te laten verven. De kas liet echter een dergelijke grote uitgave  niet toe en toch moest er wat op gevon­den worden, omdat het houtwerk zo verveloos was dat dit niet langer zo kon blijven. Gelukkig waren er enkele bestuursleden bereid om met enkele leden deze zaak aan te pakken en bijna elke avond en zaterdag­middag waren deze heren aan het afkrabben, schilderen, stoppen enz. Na verloop van enkele weken is het resultaat duidelijk te zien en het gebouw ziet er nadien reeds veel beter uit. Het is echter jammer dat al dit werk door enkele personen gedaan moet worden; wanneer er meer hulp geweest was dan was het gebouw in veel korter tijd klaar geweest. Ook binnen in het gebouw moet nog veel gebeuren maar het bestuur hoopt dat in de zomer een en ander klaar zal komen zodat  tegen het najaar alles in orde zal zijn.

De nieuwe speeltuin komt aan de overzij­de van de Leeuweriklaan waar toentertijd volkstuintjes waren. De indeling wordt ook anders. Het speelveld zal in twee delen worden gesplitst, waarvan het ene voor de klein­tjes bestemd is en het andere voor de groten. Een hekwerk zal beide delen scheiden. De toestellen in de kleutertuin zullen speciaal voor de kleintjes gebouwd worden, zodat deze geen gevaar lopen ongelukken te maken bij hun spel. Voor de groten komt er behalve de bekende kabelbaan ook een grote glijbaan, doch deze zal bij de opening nog wel niet helemaal gereed zijn, want deze ligt eigenlijk nog buiten het beschikbare budget.

Op 2 juni 1962, de dag, dat de nieuwe speeltuin aan de Leeuwe­riklaan wordt geopend, neemt de heer E.J. Alberts afscheid als voorzitter van D.W.K. Hij is ongeveer 30 jaar - met een onderbreking van slechts enkele maanden- voorzitter geweest.

" Ik heb altijd veel plezier gehad in mijn werk. Vooral voor de oorlog. Nadien lag het echter iets anders, de tegenwoordige jeugd is moeilijker dan vroeger, hoewel zij zeker niet slech­ter is. Dat neemt niet weg dat men steeds voor haar op de bres moet blijven staan", aldus de scheidende voorzitter.

Oorspronkelijk was D.W.K. uitsluitend speeltuinvereniging. De speeltuin bevond zich op de plaats waar nu het gebouw staat. Jeugdige werklozen hebben in de dertiger jaren het terrein in orde gemaakt. Na de bevrijding was het volgens de heer Alberts zeer juist gezien de vereniging om te zetten in een buurt- en speel­tuinvereniging. Het ledental kwam toen van 200 op 800.

Een openlucht-amateurkermis in 1935 - de eerste in Zutphen- leverde zoveel geld op, dat in de eerste speeltuin ook een houtengebouwtje kon worden geplaatst voor de cursussen handen­arbeid. Met dergelijke cursussen werd al direct begon­nen. Volgens de heer Alberts is dit een eerste vereiste voor een speeltuinvereni­ging, want wanneer er in de winter geen binding is met de kinderen is een dergelijke vereniging zijns inziens gedoemd achter­uit te gaan. Na diverse activitei­ten, wielerron­de, etc. en na veel "gedokterd" was men in de vijftiger jaren in staat het huidige gebouwencomplex te scheppen voornamelijk bedoeld om voldoende ruimte te scheppen voor allerlei werk.

De speeltuin is na de totstandkoming van het gebouw verplaatst naar de overzij­de, even­eens aan de Leeuweriklaan. Verplaatsing was nodig omdat op het betreffende terrein een polikliniek voor geestelijk gestoorde bejaarden zal worden gebouwd. Een probleem blijkt de zandloze zandbak te zijn. Het is niet gemakkelijk zand te vinden, dat niet vuil is en waarmee "gebakken" kan worden.

Er bestaan al geruime tijd plannen om de speeltuin over te plaatsen naar de Schimmelpen­nicklaan, met een oppervlakte van ongeveer 1500 m2.

Na de definitieve toezegging wordt deze speeltuin geplaatst  en in 1975 in gebruik  genomen. Deze speeltuin is helaas een object van vernielingen geworden. De speeltuin lag geïsoleerd en een permanent toezicht was niet mogelijk.

In verband met de vele vernielingen aan de speeltuinattributen en aan het gebouwtje van de speeltuin aan de Schimmelpennic­klaan wordt besloten de speeltuin over te plaatsen naar de ruimte voor het D.W.K.-gebouw. In overleg met de gemeente Zutphen wordt het gebouwtje ver­kocht aan de modelbotenvereniging Atlantis. De centrale functie van de speeltuin bij het gebouw verdween al vrij snel door decentralisatie van speelattributen in de gehele wijk. Ook hier bleek de speeltuin een gewild object van vernielingen te zijn.

De algemene ledenvergadering gaat op voorstel van het bestuur akkoord, dat de nog aanwe­zige speeltuinattributen gaan verdwijnen. Het is de bedoeling dat - na verdwijning van de speeltuin voor het gebouw - er een parkeerplaats wordt aangelegd.

Alle bestaande speeltuinattributen  worden niet verkocht maar beschikbaar  gesteld aan  Buurt- en Speeltuin­vereniging B.S.P. en een particulier krijgen ieder  de kleine en grote wip-wap aangeboden. De overige attributen worden door D.W.K. beschikbaar gesteld voor de openbare speelgelegenheden aan de Schimmelpennicklaan en aan de van Drinenstraat. Verdere afhandeling zal door de gemeente Zutphen, afdeling Beplan­ting, gerealiseerd worden.

Het speeltuin gebeuren van D.W.K. behoort tot de voltooid verleden tijd, maar de naam speeltuinvereniging D.W.K. blijft in de tegenwoordige tijd zeker bestaan.